شماره هشتاد و دوم نشریه داستان همشهری روایت جالبی از اولین آگهی‌های تبلیغاتی قرائت‌خانه‌ها در روزنامه‌ها دارد. در بسیاری از این آگهی‌های تبلیغاتی تلاش شده است تا با اشاره به مزایای خواندن، مردم را به حضور در قرائت‌خانه‌ها تشویق کنند و به قول آگهی قرائت‌خانه باقریه‌ی قم از مردم خواسته شده که از رفتن و خواندن مضایقه نکنند. این خواستن، طلب کردن، آگاهی بخشی و دعوت مردم به خواندن، شاید حلقه مفقوده کتابخانه‌های عمومی درونگرا در عصر حاضر در ایران باشد.
برخی نظیر مخبرالسلطنه هدایت، خودشان كتابخانه‌های مفصلی در منازل اعیانی‌شان ترتیب داده بودند كه مجلات اروپا را هم آبونه بود، برخی هم مانند لسان‌الملك اول سپهر، با مجوز شاه از كتابخانه‌ی مخصوص دربار و كتاب‌های خطی و جدید آن استفاده می‌كردند. با رشد فزاینده‌ی مطبوعات و صنعت نشر كتاب، دیگر نمی‌شد به همه‌ی آنچه منتشر می‌شد دسترسی داشت. از طرفی با تشكیل مدارس و بار آمدن نسل نواندیشِ باسواد، نیاز به محلی بود كه مراجعین بدون پرداخت هزینه های زیاد به كتاب و مجله و روزنامه دسترسی داشته باشند و بتوانند در سكوت و آرامش مطالعه كنند. این‌طور بود كه نخستین قرائت‌خانه‌ها در ایران شكل گرفت. قرائت‌خانه كتاب را همگانی می‌كرد و روزنامه خواندن را به دغدغه‌ای در میان مراجعان بدل می‌نمود.
كتاب‌ها و نشریات این قرائت‌خانه‌ها را بانیان آن‌ها و مدیران جراید و انتشاراتی‌ها تازه‌پا تهیه می‌كردند و استقبال مراجعان، تعدادی از مدیران قرائت‌خانه‌ها را بر آن داشت تا خودشان هم دست به انتشار كتاب و مطبوعات بزنند و صنعت نشر بدین واسطه تكانی بخورد. افزایش محبوبیت قرائت‌خانه‌های عمومی در بین مردم، بسیاری از اهالی فضل و فرهنگ را به تاسیس کتابخانه های جدید برانگیخت که در ادامه برخی از نخستین آگهی‌های تبلیغاتی این قرائت‌خانه‌ها را می‌خوانید.
قرائت‌خانه‌ی باقریه‌ی قم
آقای حاجی متولی‌باشی قرائت‌خانه‌ای به اسم قرائت‌خانه‌ی باقریه مجاناً افتتاح فرموده، انواع و اقسام کتب تاریخی و اخلاقی و حقوقی و رمان و غیره حاضر فرموده و عموم روزنامه‌جات که به فارسی طبع می‌شوند برای قرائت‌خانه‌ی مزبور آبونه شده، حیاط مخصوص و مستخدمین متعدد و مصارف معینه برای این کار معین نموده و تمام را از جیب خود متحمل هستند. روز شنبه هشتم شهر صفر با دعوت معاریف اهل قم قرائت‌خانه‌ی مزبور افتتاح شد. خوب است در این صورت که جناب معظم این اقدام را فرموده و همچو مخارجی را تحمل می‌کنند، اهالی قم هم از رفتن و خواندن مضایقه نکنند.
روزنامه‌ی ایران نو، ش ۱۵۰، ۱۶ اسفند ۱۲۸۸
قرائت‌خانه‌ی عمومی کرمان
بنا به دعوتی که از طرف امین معارف برای افتتاح قرائت‌خانه‌ی عمومی که اول افتتاح با معارف و علوم است در خلوت صادق‌خان وکیل‌الملک تمام روسای دوایر دولتی و اعیان علما و تجار از هر طبقه و جمعی از شاگرادن مدرسه‌ی نصرت ملی با فرم مخصوص و کیف‌های حمایل و طرز بسیار خوش با نمایشی حاضر بعد از صرف چای و شربت و قلیان آقای میرزا غلام‌علی‌خان، امیر معارف اوقاف، نطقی فصیحانه فرمودند و نیز نصرت‌السلطان نایب‌الایاله با بیانات کافی اظهار داشتند برای قرائت‌خانه کتابخانه هم لازم است و مبلغ پنجاه تومان دادند. ششصد و نودوسه تومان و پنج‌هزار نقد و نوزده جلد کتاب حاضر شد، امیدوار است روزبه‌روز بر ترقی معارف افزوده شود.
روزنامه‌ی ایران، ش ۲۲۳، ۱۵ خرداد ۱۲۸۹
قرائت‌خانه‌ی عمومی رشت
از قرار خبری که کتبا به اداره رسیده یک باب قرائت‌خانه در رشت تاسیس و ایجاد شد. مدیر مسئول و موسس گرامی آن جناب آقای میرزا محمدصادق به این خدمت شایانی که در توسعه‌ی دایره‌ی معارف وطنیه فرموده‌اند تبریک گفته و دوام آن بقعه‌ی مقدسه را به‌واسطه‌ی همراهی و مساعدت معارف‌پرستان از ساخت فضل حضرت باری تعالی عز اسمه خواهانیم. وکالت جریده‌ی آفتاب نیز فعلا بر عهده‌ی مدیر محترم آن قرائت‌خانه خواهد بود.
روزنامه‌ی آفتاب، شماره‌ی ۲۵۹، ۲۷ مرداد ۱۲۹۳
قرائت‌خانه‌ی گلبهار اصفهان
انجمن قرائت‌خانه‌ی گلبهار اصفهان نظر به اینکه هفت ماه از افتتاح قرائت‌خانه‌ی گلبهار می‌گذرد و در اعلانات اولیه‌ی قرائت‌خانه بعضی جرایدی که به‌تازگی در مرکز ولایت به طبع رسیدند و ذکر نشده، محض مزید اطلاع خوانندگان بشارت می‌دهد که تمام جراید داخله مرتبا و مستقیما و مجانا به اسامی ذیل به قرائت‌خانه می‌رسد: از همدان اتحاد؛ از تهران شورا، ارشاد، رعد، اطلاعات، تنبیه درخشان، ایران امروز، یومیه و هفتگی عصر جدید، نوبهار؛ از قزوین رعد، جریده‌ی قزوین؛ از خراسان توس؛ از یزد مخبر یزد، جراید شهری؛ از اصفهان زاینده‌رود، مفتش، ترجمه‌ی یومیه‌ی اخبار رویتر، و بعضی جراید خارجه به لسان عربی و انگلیسی و روسی و فرانسه و حبل‌المتین و پنج‌هزار کتب علمی و تاریخی و رمان و اخلاقی و غیره موجود است و به هیچ اسم و رسم دیناری از واردین دریافت نخواهد شد. از آقایان محترم متمنی است بیش از پیش معارف‌پروری فرموده، از صبح الی دو ساعت و نیم از شب گذشته تشرف ارزانی دارند. انجمن گلبهار اصفهان.
روزنامه‌ی ارشاد، ش ۳۲، یکم اسفند ۱۲۹۳
قرائت‌خانه‌ی آستارا
قرائت‌خانه‌ی ملی آستارا که به همت عموم معارف‌پروران و خصوص حزب دمکرات آستارا در سال گذشته پس از خروج از منگنه تاسیس شده، اینک موفق به رفع نواقص داخلی گردیده است. از عموم کارکنان جریده که به افتخار این قرائت‌خانه و اتمام دانش‌پژوهی جریده ارسال فرموده‌اند سپاسگزاری می‌شود. از عموم مباشرین توزیع جراید درخواست می‌شود که در رساندن جریده به این قرائت‌خانه که به‌واسطه‌ی تعداد مراکز تمدن احتیاجش به جراید عیان است، اهتمامات کافی نمایند. کتب نافعه از هر کسی به هر زبانی باشد با کمال امتنان پذیرفته و در کمیسیون علمی خود به افتخار دهنده‌ی آن، ثبت و صورتی هم به وسیله‌ی جراید محلی از ایشان منتشر می‌کند. آدرس: آستارای ایران، قرائت‌خانه‌ی ملی آستارا
روزنامه‌ی ارشاد، ش ۱۳، ۲۹ آذر ۱۲۹۶
قرائت‌خانه‌ی مخدرات اسلامیه
چون اغلب بانوان محترم مایل به خواندن روزنامه جات و کتب شده‌اند، با اجازه‌ی وزارت جلیله‌ی علوم و معارف، قرائت‌خانه‌ای به نام مخدرات اسلامیه واقع در محله پامنار کوچه صدراعظم نوری دایر شده است. به عموم خانم‌های محترم اعلام می‌دارد که از این موسسه عام المنفعه استفاده نمایند.
مدیرموسسه مدرسه‌ی مخدرات اسلامیه
روزنامه حقیقت، ش94، 19 خرداد1301
قرائت‌خانه‌ی کاوه
قرائت‌خانه‌ی کاوه چندی است در اول خیابان خاص، جنب وزارت جنگ تاسیس و اخیرا به واسطه‌ی توقیف جراید تعطیل کرده بود. اینک از روز جمعه بیست و دوم ماه مرتبا مفتوح و دایر گردیده است. آقایانی که عشق به مطالعه‌ی جریده دارند لطفا تشریف بیاورند. از حضرات آقایان مدیران جراید مرکز و ولایت تمنا داریم از ارسال یک نمره از هر شماره‌ی جریده‌ی خودشان به عنوان قرائت‌خانه کاوه مضایقه نفرمایند. رونق قرائت خانه بسته به مساعدت حضرات مدیران محترم جراید است.
ابن سالک/ روزنامه شفق سرخ، ش68، 27 شهریور 1301
قرائت‌خانه‌ی اتفاق
از ابتدای تاسیس موسسه ی فوق همیشه در نظر داشتم که هر چه ممکن است با وجود موانع گوناگون حتی المقدور خدمات خود را توسعه داده و قرائت‌خانه را به صورت اساسی‌تری جلوه‌گر سازم. تا به حال که هفت ماه از تاسیس آن می‌گذرد، به قدر قوه در فراهم آوردن لوازم اولیه کوشیده. ضمنا برای تفریح دماغ، تاسیس یک کلوپ فوتبال برای رفقای محل و آقایانی که مایل به حضور باشند اقدام نموده. امیدوارم به واسطه‌ی استفاده از موسسات فوق بیش از پیش مرا شایق نموده و در رفع نواقص آن با حقیر همراهی فرمایند.
محمد رمضانی، صاحب و موسس قرائت‌خانه‌ی اتفاق
هفته نامه‌ی افق روشن، سال چهارم، 2مهر 1301
قرائت‌خانه‌ی آزاد
قرائت‌خانه‌ی آزاد واقع در خیابان لاله زار، کوچه حاجی معین التجار بوشهری در قسمتی از محل روزنامه ایران آزاد از سه به ظهر الی ظهر و از دو بعد از ظهر تا ساعت هشت مفتوح و کارکنان جریده‌ی مزبور که اخیرا مدیر محترم آن مجبور به مسافرت گردیده‌اند از عموم واردین پذیرایی می‌نمایند. جراید داخله و خارجه و مجلات عام المنفعه از هر قبیل برای استفاده‌ی عموم تهیه شده است. در خاتمه از مدیران محترم جراید و مجلات استدعا دارند قرائت خانه آزاد را به ارسال روزنامه‌های خود رهین امتنان فرمایند.
حسن شیرازی/ روزنامه اتحاد، ش 310، 23 فروردین 1302
قرائت‌خانه‌ی کلوپ فرمانیه
کلوپ فرمانیه از دو هفته قبل دایر و با کمال احترام از اعضای محترم و آقایانی که جدیدا به عضویت کلوپ قبول می‌شود پذیرایی می‌شود. انواع اطعمه‌ی لذیذ ایرانی و اروپایی و اقسام شربت آلات و بستنی‌های ممتاز و چای و قهوه و شکلات موجود می‌باشد. هر یک از اعضای محترم هم که مایل به بیتوته و استدراک هوای لطیف باشند همه قسم لوازم استراحت آها از قبیل تختخواب و پتو و ملافه‌های تمیز به طرز انگلیسی‌ها مهیا و فراهم خواهد بود. در اتاق قرائت‌خانه‌ی کلوپ نیز همه جور روزنامه از فرانسه و انگلیسی و ایرانی و انواع مطبوعات حتی اوراق ژلاتینی برای مشغولیت واردین و اطلاع از جریان اوضاع موجود است.
رئیس دایره پذیرایی کلوپ، م. کرگدنی
هفته نامه‌ی ناهید، ش 12، 16 تیر 1302
قرائت‌خانه‌ی اسلامیه ی جهرم
جای هیچ تردید نیست که ترقی و تعالی ایران کنونی جز به تعمیم و تزریق علم و معارف امری محال و غیر ممکن است. از این رو عقیده‌ی دانشمندان این است که هر فردی از افراد باید در بسط معارف و علوم بذل جهد نموده تا بتوانند از عده‌ی جهال تقلیل و به عده منورین افزوده کنند.
شهر جهرم که از نقاط مهم فارس و به طور تقریب مسکن سی هزار نفوس است تاکنون از داشتن یک باب قرائت‌خانه که بهترین وسیله انتباه و بیدار کردن ملت است بی‌بهره بود تا مدتی قبل که به کمک و مساعدت معنوی معارف دوستان یک باب قرائت‌خانه‌ی مجانی عمومی پس از تهیه مقدار مهم لوازم از اساسیه و کتب علمی، اخلاقی، رمان مفتوح شد و همه روزه بلا استثنا از دو به غروب تا سه و نیم از شب برای استفاده‌ی هموطنان مهیا و گشوده است.
روزنامه اطلاعات، ش 543، 3 مرداد 1307
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.