گپ و گفتی درباره کتاب و کتابخوانی با منصور ضابطیان

منصور ضابطیان، روزنامه نگار، مجری، برنامه ساز و نویسنده چندین سفرنامه، اخیرا در جلسه معرفی کتاب جدیدش بی زمستان در کتابفروشی دنیای کتاب قم حضور داشت و گفتگوی جالبی را پیرامون کتاب و کتابخوانی انجام داد که در ادامه به برخی از نکات جالب این جلسه خواهم پرداخت.

1. کتاب خوب را تولید و خوب معرفی کنیم

در این جلسه، ضابطیان در پاسخ به این پرسش که چگونه در عصر امروز که کودکان و نوجوانان کمتر به کتاب علاقه دارند، آنها را به سوی کتاب راهنمایی کنیم پاسخ جالبی داد و گفت که اگر کتاب خوب تولید کنیم و بتوانیم آن را خوب معرفی کنیم این علاقه شکل می گیرد. این نکته برای ما کتابداران بسیار اهمیت دارد. مخصوصا در کتابخانه ها بسیاری از افراد برای اولین بار قصد دارند کتاب بخوانند و از کتابداران می خواهند که به آنها کتاب معرفی کنند، در چنین شرایطی اگر کتابدار نتواند با توجه به سن، جنس، علاقه و … کتاب مناسب را به فرد مناسب بدهد، ممکن این خاطره منفی برای همیشه در ذهن آن فرد باقی مانده و به کتابخوانی بی میل شود. علاوه بر این، خوب معرفی کردن و تبلیغ کردن کتاب های خوب در کتابخانه و در فضای مجازی بسیار اهمیت دارد و یکی از وظایف کتابداران معرفیِ خوبِ کتاب های خوب به علاقه مندان است.

2. کتابخوانی از طریق فعالیت های گروهی

ضابطیان در این جلسه خاطره جالبی از معلم دوران راهنمایی اش گفت که برای من بسیار جالب توجه بود. او گفت که معلم در ابتدای سال به هر دانش آموز یک کتاب داده و از آنها خواسته که هر هفته یک کتاب را معرفی کنند و پس از آن، کتاب را با دوست دیگری عوض کنند. با این روش، در نهایت در طول یک سال تحصیلی ضابطیان و هم کلاسی هایش موفق می شدند 28 کتاب را بخوانند و به دوستانشان معرفی کنند. این کار هم قدرت اعتماد به نفس دانش آموزان را بیشتر می کند و هم باعث می شود که لذت کتابخوانی را درک کنند؛ مخصوصا اگر شرط قبلی هم در انتخاب کتاب رعایت شده باشد و کتاب های خوبی به دانش آموزان داده شود. سال گذشته که در کتابخانه عمومی مشغول بودم، هر هفته کتابدارانی از کتابخانه ما به مدارس مختلف منطقه می رفتند و برنامه هایی نظیر جمع خوانی و قصه خوانی را برگزار می کردند، با شنیدن این خاطره از ضابطیان فکر می کردم که شاید همین برنامه خواندن و معرفی کتاب بتواند به صورت گسترده توسط کتابداران در مدارس پیاده شود.

3. هر کتابی که عادت مطالعه را در شما شکل دهد، خوب است!

معمولا در بین کتابخوان های حرفه ای و گاهی هم کتابداران رسم است که برخی از کتاب ها را با برچسب هایی مثل زرد و قهوه ای و… از رده کتاب های خوب خارج می دانند و اگر هم ببینند فردی به دنبال چنین کتاب هایی است یا در حال خواندن یک کتاب در حوزه هایی مثل موفقیت و … یا رمان های عامه پسند است با نیشخندی تمسخرگونه او را از قبیله کتابخوان ها خارج می کنند. در این جلسه ضابطیان برعکس این اعتقاد را مطرح کرد و در پاسخ به خانمی که از او پرسید که چگونه عادت به مطالعه را در خودم ایجاد کنم گفت که باید به دنبال ژانر، موضوع، نویسنده، مترجم و … مورد علاقه خودت بگردی و زمانی که آن را پیدا کردی فارغ از اینکه چه نوع کتابی است در آن حوزه شروع به مطالعه کنی تا این عادت در تو شکل بگیرد. متاسفانه گاهی در بین کتابداران می بینم که مثلا اگر فردی به کتاب های عامه پسند یا موفقیت علاقه دارد و در آن حوزه در حال مطالعه است به نوعی با رفتارشان او را از این کار منع می کنند و به اعتقاد من این کار نه تنها ذائقه آن فرد را در کتابخوانی بهتر نمی کند بلکه ممکن است او دیگر همان کتاب ها را هم نخواند. به علاوه، اگر فردی واقعا با خواندن کتاب های برایان تریسی یا آنتونی رابینز حس و حال خوبی پیدا می کند و به کتاب خواندن علاقه پیدا می کند، چرا باید این حس خوب را از او گرفت و او را از این کار منع کرد؟

4. سفر یک مهارت است

برای خیلی از ما، سفر کردن به کشور های خارجی به دلیل هزینه های زیاد آن یک رویا است. ضابطیان معتقد است که سفر کردن یک مهارت است که باید آن را آموخت و زمانی که آن را بیاموزیم، با ترفند هایی می توانیم هزینه سفر ها را بسیار کاهش دهیم. برای مثال ضابطیان از مکان هایی به نام هاستل سخن می گوید که شبیه مسافرخانه هایی خوابگاه های دانشجویی در کشور های اروپایی است که اقامت در آن برای توریست ها (به خصوص اگر مجرد باشند) بسیار ارزان تر از هتل های گران قیمت خواهد بود. ضابطیان با استفاده از همین مهارت ها توانسته است تاکنون از 41 کشور خارجی بازدید کند. البته به گفته او، اکنون که سفرنامه هایش مخاطب خودش را پیدا کرده توانسته اسپانسر هایی را برای این سفر ها پیدا کند و هزینه سفر هایش را از این طریق تامین کند.

5. قبل از کتابداری، روابط عمومی را بیاموزید

در این جلسه یکی از دانشجویان کتابداری از ضابطیان پرسید که به نظر شما یک کتابدار چگونه می تواند نقش خود را در علاقه مند کردن افراد به کتاب ایفا کند که ضابطیان در پاسخ گفت که این موضوع بیشتر در تخصص خود کتابداران است و قطعا آنها بهتر این موضوع را می دانند اما از نظر او یک کتابدار پیش از اینکه کتابداری بداند، باید روابط عمومی قوی داشته باشد. ضابطیان اضافه کرد که کتابدار باید بداند که چطور در چشم مخاطب نگاه کند که روی او تاثیر بگذارد. همچنین از نظر این نویسنده، مهارت معرفی کتاب و همچنین احاطه کتابدار در کتاب های یک حوزه در این کار به او کمک زیادی می کند.